Bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã

Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật 2025 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/4/2025, mang đến một hệ thống văn bản quy phạm pháp luật tinh gọn hơn.

Theo luật mới, thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã sẽ bị bãi bỏ. Điều này có nghĩa là các nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã và quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ không còn được coi là văn bản quy phạm pháp luật nữa. Mục tiêu của sự thay đổi này là để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, phù hợp với đề án đổi mới quy trình xây dựng pháp luật mà Đảng đoàn Quốc hội đã trình.

Quang cảnh một buổi kiểm tra công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật tại Hội đồng nhân dân, UBND cấp huyện. (Ảnh minh hoạ)

Bên cạnh đó, Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật 2025 bổ sung thêm hình thức văn bản quy phạm pháp luật Chính phủ được ban hành là nghị quyết.

Lý giải bổ sung nghị quyết của Chính phủ trở thành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp cho biết do thực tiễn công tác chỉ đạo, điều hành và ứng phó chính sách của Chính phủ, đặc biệt là trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19 và phục hồi kinh tế, đã xuất hiện nhu cầu cấp thiết phải có một hình thức văn bản riêng, bên cạnh nghị định, để ban hành kịp thời các quyết sách xử lý các vấn đề thực tiễn phát sinh một cách nhanh gọn.

Lương giám đốc doanh nghiệp nhà nước không được quá 10 lần người lao động

Trong lĩnh vực kinh tế và lao động, Nghị định số 44/2025 của Chính phủ về quản lý lao động, tiền lương, thù lao, tiền thưởng trong doanh nghiệp nhà nước sẽ có hiệu lực từ ngày 15/4/2025.

Quy định mức tiền lương tối đa của Tổng giám đốc, Giám đốc doanh nghiệp nhà nước (trừ trường hợp thuê) không được vượt quá 10 lần so với mức tiền lương bình quân của người lao động trong doanh nghiệp.

Nghị định cũng quy định rõ các phương pháp xác định quỹ tiền lương của người lao động và ban điều hành, dựa trên mức tiền lương bình quân hoặc đơn giá tiền lương ổn định, áp dụng cho các doanh nghiệp đã hoạt động đủ thời gian nhất định. Doanh nghiệp sẽ tự quyết định phương pháp phù hợp tùy theo đặc điểm và lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phải tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động và công khai quy chế trả lương trước khi thực hiện.

Mỗi giáo viên không kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ

Liên quan đến lĩnh vực giáo dục, Thông tư 05/2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, có hiệu lực từ ngày 22/4/2025, quy định về chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông và dự bị đại học.

Một nội dung đáng chú ý là mỗi giáo viên không được kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ (bao gồm cả công việc chuyên môn, chức vụ Đảng, đoàn thể và các vị trí việc làm khác).

Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định mỗi giáo viên không kiêm nhiệm quá 2 nhiệm vụ

Về chế độ giảm định mức tiết dạy đối với giáo viên kiêm nhiệm các công việc chuyên môn, Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định, giáo viên chủ nhiệm lớp ở các trường phổ thông được giảm tiết dạy nhiều nhất với 4 tiết/tuần; tổ trưởng tổ chuyên môn hoặc tổ trưởng tổ bộ môn được giảm 3 tiết/tuần; tổ phó tổ chuyên môn hoặc tổ phó tổ bộ môn được giảm 1 tiết/tuần.

Tổ trưởng tổ quản lý học sinh trong trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được giảm 3 tiết/tuần; tổ phó tổ quản lý học sinh trong trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú được giảm 1 tiết/tuần. Khi nhà trường không có viên chức thiết bị, thí nghiệm, giáo viên kiêm phụ trách phòng học bộ môn (trừ phòng tin học) được giảm 3 tiết/môn/tuần, phụ trách phòng thiết bị giáo dục được giảm 3 tiết/tuần...

Thông tư cũng quy định chế độ giảm định mức tiết dạy đối với các đối tượng khác như: giáo viên trong thời gian tập sự được giảm 2 tiết/tuần; giáo viên nữ nuôi con dưới 12 tháng tuổi giảng dạy ở trường tiểu học được giảm 4 tiết/tuần; giảng dạy ở các cơ sở giáo dục khác được giảm 3 tiết/tuần...

Tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động

Từ ngày 1/4/2025, Thông tư 03/2025 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) về tiêu chuẩn phân loại lao động theo điều kiện lao động cũng chính thức có hiệu lực.

Thông tư này phân loại điều kiện lao động thành 6 loại, từ loại I đến loại VI.

Trong đó, nghề, công việc được xếp loại I, II, III là nghề, công việc không nặng nhọc, không độc hại, không nguy hiểm.

Nghề, công việc được xếp loại IV là nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Nghề, công việc được xếp loại V, VI là nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Việc đánh giá và xếp loại điều kiện lao động sẽ được thực hiện theo các phương pháp đánh giá, tính điểm, phương pháp thống kê, kinh nghiệm, hoặc phương pháp kết hợp.

Đất nông nghiệp được thí điểm làm nhà ở thương mại

Nghị quyết 171 của Quốc hội về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất, có hiệu lực từ ngày 1/4/2025.

Theo đó, đất nông nghiệp và các loại đất phi nông nghiệp khác (trừ đất ở) sẽ được thí điểm cho phép chuyển nhượng để thực hiện các dự án nhà ở thương mại.

Trước đây, theo Luật Nhà ở 2014, nhà đầu tư chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại khi có quyền sử dụng đất ở. Chính sách thí điểm này sẽ được thực hiện trong vòng 5 năm và áp dụng tại các khu vực đô thị phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, đồng thời đáp ứng các điều kiện về diện tích đất ở tăng thêm theo quy hoạch tỉnh.

Đất nông nghiệp được thí điểm chuyển nhượng làm dự án nhà ở thương mại từ ngày 1/4 .

Trường hợp khu, thửa đất có phần do cơ quan, tổ chức Nhà nước quản lý nhưng không thể tách riêng thành một dự án độc lập, diện tích này sẽ được gộp vào tổng thể để lập dự án chung. Khi đó, Nhà nước thực hiện thu hồi và giao đất cho nhà đầu tư mà không qua đấu giá, đấu thầu.

Chính sách này chỉ được thí điểm với các dự án thuộc khu vực đô thị, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện. Đồng thời, diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch không được vượt quá 30% so với hiện trạng sử dụng đất, theo phương án phân bổ và khoanh vùng đất đai của quy hoạch tỉnh đến năm 2030.

UBND cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền xem xét và cấp phép cho các tổ chức kinh doanh bất động sản thực hiện việc nhận chuyển quyền sử dụng đất. Đối với đất có nguồn gốc quốc phòng, an ninh, cần có văn bản chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Công an.

Sửa quy định về chính sách hỗ trợ đối với sinh viên sư phạm

Nghị định 60/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung quy định về chính sách hỗ trợ đối với sinh viên sư phạm, tập trung vào việc thu hồi kinh phí hỗ trợ trong trường hợp sinh viên chuyển ngành, thôi học hoặc không hoàn thành chương trình, có hiệu lực từ 20/4/2025 và áp dụng từ năm học 2025-2026.

Hằng năm, cơ sở đào tạo giáo viên lập danh sách sinh viên sư phạm phải thu hồi kinh phí hỗ trợ do chuyển ngành, thôi học, không hoàn thành chương trình hoặc bị buộc thôi học, gửi UBND cấp tỉnh hoặc cơ quan giao nhiệm vụ để xử lý. Với sinh viên hưởng kinh phí theo giao dự toán, trước ngày 30/12 hằng năm, UBND cấp tỉnh rà soát, hướng dẫn và thông báo thu hồi kinh phí dựa trên Giấy xác nhận công tác trong ngành Giáo dục. Trường hợp nhận hỗ trợ theo giao nhiệm vụ, đặt hàng, cơ quan giao nhiệm vụ theo dõi, hướng dẫn và ra thông báo thu hồi toàn bộ kinh phí đã hỗ trợ theo quy định.

Nhìn chung, tháng 4/2025 sẽ chứng kiến nhiều thay đổi quan trọng trong hệ thống pháp luật và các lĩnh vực kinh tế, xã hội. Việc nắm bắt kịp thời những chính sách mới này sẽ giúp người dân, doanh nghiệp và các tổ chức chủ động hơn trong các hoạt động của mình, đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật và tận dụng được những cơ hội mà chính sách mới mang lại.

Lê Ngọc (Tổng hợp)